فیلم های روی پرده پردیس اطلس فیلم های روی پرده هویزه فیلم های روی پرده سیمرغ فیلم های روی پرده پیروزی فیلم های روی پرده آفریقا فیلم های روی پرده قدس
۱۳۹۱/۱۰/۱۲
تعداد نظر :(#)
این هفت نفر
حضور قدیمی‌ها و اعتبار جشنواره: درباره فیلمسازان باسابقه‌ای که در جشنواره فیلم فجر امسال حضور دارند
امسال جشنواره فجر وارد چهارمین دهه زندگی خودش می‌شود. حالا جشنواره فیلم ما به قول خود برگزارکنندگانش به اوج و بلوغ رسیده است. توقعات‌مان از جشنواره بالا رفته و بی‌نظمی‌ها و آزمون و خطاها دیگر محلی از اعراب ندارند. امسال منتظر جشنواره‌ای هستیم که کامل و درست برگزار شود. هرچند تازه داریم به آیین برگزاری جشنواره عادت می‌کنیم. همین سال گذشته بود که محمد خزاعی، دبیر جشنواره سی‌ام فیلم فجر بعد از سه دهه تازه قوانین سفت و سختی برای زمان تحویل دادن فیلم‌ها به دفتر جشنواره گذاشت تا بی‌نظمی‌های سال‌های گذشته دیگر تکرار نشود. روشی که دبیر امسال جشنواره، محمدرضا عباسیان هم روی آن تاکید زیادی داشته است.
سي و يكمين جشنواره بين المللي فيلم فجر
به گفته دفتر روابط عمومی جشنواره بیش از 90درصد فیلم‌هایی که فرم شرکت در جشنواره را پر کرده‌اند، در مرحله بازبینی قرار دارند. اما براي مردم ايران اهميت جشنواره بيشتر به نام‌هايي است كه هر سال در آن شركت مي‌كنند. البته كم و بيش همه جشنواره‌هاي دنيا به نام‌هاي بزرگ بهاي بيشتري مي‌دهند و حضور چهره‌هاي سرشناس به اعتبار جشنواره‌شان اضافه مي‌كند، اما در جشنواره فجر اهميت اين حضور مضاعف است. شايد بيشتر به اين دليل كه كم پيش مي‌آيد كشف جديدي در سينما داشته باشيم. فيلمسازان جوان ما كمتر موفق مي‌شوند كه فيلم‌هايي سينمايي بسازند كه هم در فرم و هم محتوا تماشاگر را جذب كند. در عوض قديمي‌ترهايمان امضاي خودشان را حفظ كرده‌اند. ممكن است فيلم‌شان خوب يا بد از كار دربيايد اما نكته‌اي كه هست در فيلم‌هاي بدشان هم سعي مي‌كنند يك‌سري استانداردها را رعايت كنند. البته كه وقتي از فيلمسازان نسل‌هاي قبل هم حرف مي‌زنيم فقط تعداد انگشت‌شماري هستند كه اين ويژگي‌ها را دارند. از نسل فيلمسازان قديمي اسم و رسم‌دار كه هنوز بلدند حرف‌هايشان را در قالب سينما مطرح كنند، چند نفري بيشتر نمانده‌اند. جشنواره امسال هم نشان مي‌دهد كه تعداد فيلمسازان باسابقه به نسبت فيلمسازان جوان خيلي كمتر شده است. جاي اسامي مانند مسعود كيميايي، بهرام بيضايي، رخشان بني‌اعتماد و چند نفر ديگر در جشنواره امسال خالي است. با اين حال همين نام‌هاي آشنا كافي هستند تا كنجكاوي مخاطب را براي تماشاي فيلم‌هايشان برانگيزند. جالب است كه مروري داشته باشيم بر چهره‌هاي قديمي كه امسال فرم حضور در جشنواره را پر كرده‌اند. كساني كه سال‌هاست در سينماي ايران فعالند و امسال در سي‌ويكمين جشنواره فيلم فجر بايد ديد كه برآيند همه اين فعاليت‌هايشان در طي اين سال‌ها به چه اثري منجر شده است. بعضي از آنها كارنامه درخشان‌تري دارند و برخي هم فقط تعداد فيلم‌هاي كارنامه و سابقه‌شان زياد است وگرنه چيز زيادي در چنته نداشته‌اند. به هر حال حضور نام‌هاي قديمي، اعتبار و سرمايه جشنواره فجر است. بايد حواس‌مان به كارهاي فيلمسازاني كه سينما را با آنها تجربه كرديم، باشد. حتي اگر خيلي از مواقع نااميدمان كنند.
مهرجويي: چه خوبه كه هستي
مهرجويي
هنوز هم داريوش مهرجويي جزو 5 فيلمساز مهم طراز اول كشورمان است. حضور او در جشنواره امسال مي‌تواند مهم‌ترين برگ برنده برگزاركنندگان جشنواره باشد. اين فيلمساز 73 ساله هنوز هم حضور پررنگي در سينما دارد. امسال براي چندمين سال متوالي فيلم جديدي براي حضور در جشنواره فيلم فجر دارد. «چه خوبه كه برگشتي» نام فيلم جديد پرستاره داريوش مهرجويي است كه آبان‌ماه امسال كليد خورد و حالا براي اولين نمايش‌اش در جشنواره فيلم فجر آماده مي‌شود. مهرجويي سينما را از سال 1346 با ساختن فيلم «الماس 33» شروع كرد. يك فيلم حادثه‌اي كه جواني ساخته بود كه تازه درسش را در آمريكا تمام كرده بود. فلسفه مي‌دانست و پرشور و حرارت بود. مهرجويي در كنار كيميايي شايد تنها كارگردانان سينماي ايران باشند كه با دومين فيلم‌شان شهرت زيادي پيدا كردند. مهرجويي بعد از «الماس 33» كه فيلم چندان شاخصي نبود سراغ نمايشنامه معروف غلامحسين ساعدي رفت و «گاو» را با بازي درخشان عزت‌الله انتظامي ساخت. فيلمي كه براي اولين‌بار باعث شد سينماي ايران در جشنواره‌هاي بين‌المللي حضور پيدا كند. نام بردن از فيلم‌هاي مهم كارنامه مهرجويي مانند «اجاره‌نشين‌ها»، «هامون»، «ليلا» و «درخت گلابي» كار عبثي است. هر فيلم تازه در كارنامه مهرجويي اتفاق مهمي براي سينماي ايران است چه مثل «سنتوري» قرباني سوءتفاهم‌ها شود، چه مثل «آسمان محبوب» به نمايش درنيايد و چه مثل فيلم آخرش «نارنجي‌پوش» اثري شود كه طرفداران آن را در حد و اندازه استاد نمي‌دانند. مي‌گويند فيلم جديد مهرجويي كار پر كاراكتري است كه در فضاي طنز مي‌گذرد و شايد از اين جهات كمي به «مهمان مامان» شباهت داشته باشد. رضا عطاران، حامد بهداد، حسن پورشیرازی، مهناز افشار و لیلا حاتمی در فيلم جديد مهرجويي حضور دارند. حضور مهرجويي نعمتي براي سينماي ايران است.
حاتمي‌كيا: بازگشت سلحشور
حاتمي كيا
ابراهيم حاتمي‌كيا از نسل فيلمسازان بعد از انقلاب است. يكي از مهم‌ترين فيلمسازاني كه حاصل انقلاب اسلامي بوده و بخصوص در زمينه سينماي دفاع مقدس، بهترين فيلم‌هاي اين ژانر را ساخته است. اولين فيلمش «هويت» را سال 1365 ساخت. در طول بيش از دو دهه فيلمسازي، چيزي حدود 20 فيلم ساخته است. مهم‌ترين‌شان «از كرخه تا راين»، «بوي پيراهن يوسف»، «آژانس شيشه‌اي»، «خاكستر سبز»، «به رنگ ارغوان» و «گزارش يك جشن» است كه البته اين آخري دچار حاشيه‌هايي شد و به نمايش درنيامد. حاتمي‌كيا بعد از «موج مرده» كه توقيف شد و بعد هم با حذفيات بسياري اكران شد، از ساخت فيلم‌هاي دفاع مقدس تقريبا بريد. به جايش فيلم‌هاي اجتماعي تند و تيزي مانند «به رنگ ارغوان» و «ارتفاع پست» را ساخت كه هر دويشان جزو آثار خوب كارنامه وي هستند. «به نام پدر» بازگشت كوتاهي به سينمايي بود كه حاتمي‌كيا متخصص‌اش بود اما بعد كاملا به بيراهه زد و فيلم اجتماعي «دعوت» را ساخت كه عجيب‌وغريب‌ترين و دورترين اثر به كارنامه حاتمي‌كياست. خبر خوش جشنواره فجر امسال اين است كه حاتمي‌كيا دوباره با فيلمي كه پس‌زمينه جنگ دارد، به سينما بازگشته است. «چ»(كه متاسفانه نام چندان خوبي براي فيلم نيست) روايت تنها دو روز از زندگي شهيد مصطفي چمران است. فريبرز عرب‌نيا، نقش شهيد چمران را بازي مي‌كند و اختلافات او با كارگردان براي فيلمبرداري پلان آخر جنجال‌هاي زيادي به راه انداخت كه در نهايت هم آن پلان با حضور يك بدل‌كار گرفته شد.
داوودنژاد: وفادار به سينماي بدنه
داوودنژاد
عليرضا داوودنژاد نه فقط كارگردان فعالي است كه در حوزه مديريتي سينما هم چند سالي حضوري پررنگ داشته است. رييس انجمن كارگردانان بود و يكي از فيلمسازاني كه هميشه نسبت به اكران فيلم‌هاي ايراني و بحث سينماي بدنه حساس بود و حتي در دوره‌اي كه كسي توجه چنداني به اين موارد نشان نمي‌داد، داوودنژاد هميشه در اين رابطه حرف مي‌زد. خانواده داوودنژاد را ديگر همه مي‌شناسند. شايد عليرضا داوودنژاد اولين كسي بود كه به ذهنش رسيد براي طبيعي جلوه دادن فيلم‌هايش و برداشتن برخي موانع از سر راه، از اعضاي خانواده‌اش به عنوان بازيگر استفاده كند. عليرضا داوودنژاد كه فيلمسازي را از دهه 50 با ساخت فيلم «نازنين» شروع كرده بود و بعد از انقلاب هم يكي از مهم‌ترين فيلم‌هاي دهه 60، يعني «خانه عنكبوت» را ساخت در دهه 70 با ساخت «مصائب شيرين» با بازي اعضاي خانواده‌اش بدعتي جديد در سينماي ايران گذاشت. سبكي كه هر گاه به آن رجوع مي‌كند، فيلم‌هايش با استقبال بيشتري بخصوص از سوي منتقدان مواجه مي‌شوند. با اين وجود داوودنژاد كه به سينماي بدنه و فروش فيلم اعتقاد داشت بعد از ساخت يكي دو فيلم ديگر به اين سبك سراغ فيلم‌هاي كمدي يا پرستاره رفت. «ملاقات با طوطي»، «هشت‌پا» و «تيغ‌زن» از محصولات شكست‌خورده پرستاره وي هستند كه خوشبخاتنه باعث شدند دو سال پيش او بار ديگر سراغ فيلمي اجتماعي برود كه به سبك و سياق خودش نزديك‌تر بود. «مرهم» از سوي منتقدان بسيار ستايش شد. در جشنواره فجر امسال فيلم «كلاس هنرپيشگي» را دارد كه به زندگي و روابط چند كارآموز كلاس هاي هنرپيشگي مي‌پردازد. خود داوودنژاد گفته كه تاكنون فيلمي شبيه به اين نساخته بوده.
درخشنده: تعهد به جاي سينما
خيلي از فيلمسازان دنيا هستند كه معتقدند سينما ابزاري براي انتقال پيام‌هاي اجتماعي و اخلاقي است. قطعا در ايران پوران درخشنده يكي از كارگرداناني است كه كاملا به اين امر اعتقاد دارد. كارنامه كاري‌اش كه از سال 1365 با فيلم «رابطه» شروع مي‌شود تا آخرين فيلمش « هيس! دخترها فرياد نمي زنند» كه فرم حضور در جشنواره فجر امسال را پر كرده است، همگي به دردهاي اجتماعي مي‌پردازند. درخشنده در دهه 60 يكي از مهم‌ترين فيلم‌هاي اجتماعي سينماي ايران را ساخت: «پرنده كوچك خوشبختي» درباره رابطه يك دختر گنگ با پدرش كه بارها از تلويزيون هم پخش شد. از ميان فيلم‌هايش «شمعي در باد» با بازي بهرام رادان بيشتر از بقيه مورد توجه قرار گرفت. در فيلم جديدش كه باز هم در گونه اجتماعي است، شهاب حسینی، مریلا زارعی، طناز طباطبایی، جمشید هاشم‌پور، فرهاد آئیش، امیر آقایی، بابک حمیدیان و هادي مرزبان بازي مي‌كنند. نكته جالب است چون درخشنده در سال‌هاي اخير كمتر در فيلم‌هايش از چهره‌هاي مطرح استفاده كرده بود. از آنجا كه صحنه‌هايي از فيلم در دادگاه كيفري تهران فيلمبرداري شده، مي‌شود حدس زد كه اين فيلم هم نگاهي انتقادي به مسائل بزهكاران دارد.
شايقي: هم فيلمساز و هم منتقد
امروز ديگر كمتر كسي به ياد دارد كه سيامك شايقي زماني نقد فيلم هم مي‌نوشت. وقتي وارد فيلمسازي شد، از او به عنوان منتقدي ياد مي‌كردند كه حالا قصد دارد فيلمسازي را هم تجربه كند اما امروز ديگر شايقي بيشتر با عنوان كارگرداني و فيلم‌هايش شناخته مي‌شود تا نقدهايش. فيلمسازي را از اواسط دهه 60 با ساختن «جهيزيه‌اي براي رباب» شروع كرد. فيلمي كه چهره‌هاي مهم سينماي ايران چون هادي اسلامي، پروانه معصومي، فاطمه معتمدآريا، فهيمه راستكار و ايرج طهماسب در آن ايفاي نقش مي‌كردند و از فيلم‌هاي به يادماندني دهه 60 در زمينه مطرح كردن معضلات اجتماعي است. فيلم‌هايي كه در دهه 70 و 80 ساخت هيچ‌كدام چندان موفق نبودند. بنظر مي‌رسد مشكل شايقي اين باشد كه نتوانسته با زمانه جلو بيايد. به هر حال نمي‌شود انكار كرد كه او از فيلمسازاني است كه بايد همچنان كارهايش را دنبال كرد. ممكن است فيلم امسالش دوباره خاطره خوش فيلم‌هاي دهه شصتش را زنده كند. حسين ياري، هانيه توسلي و بهناز جعفري بازيگران اصلي «ابرهاي ارغواني» هستند كه امسال در جشنواره فجر به نمايش درخواهد آمد. شايقي گفته كه اين فيلمش بي‌ربط به فيلم قبلي‌اش«خواب زمستاني» نيست اما در فرمي متفاوت روايت مي‌شود.
راعي: پررنگ در سينماي دفاع مقدس
مجتبي راعي، فيلمساز حوزه دفاع مقدس و سينماي ديني است. از سال 67 كه كارگرداني را آغاز كرده تا به امروز حدود 10 فيلم ساخته است كه تقريبا همه آنها مرتبط با موضوع جنگ بوده‌اند. اولين فيلمش، «انسان و اسلحه» بود كه فرج‌الله سلحشور، كارگردان ديني اين روزهاي سينماي ايران در آن بازي مي‌كرد. آخرين فيلمش «عصر روز دهم» را سال 87 ساخت كه با وجود بازي هانيه توسلي، به عنوان يك بازيگر چهره، فروش خوبي نداشت. امسال با فيلمي به نام «ترنج در ترنج» در جشنواره شركت دارد. «ترنج در ترنج» با مضمونی عمیق و معناگرا در ادامه آثار قبلی مجتبی راعی به شمار می‌آید. در این فیلم علاوه بر رضا ناجی که نقش اصلی فیلم را برعهده دارد، حسین محجوب، محمود پاک نیت، محمدرضا داودنژاد، اتابک نادری، محمود نظرعلیان، حوریه امیری، رضا باقری، حمیده مقدس‌زاده و تعدادی از هنرمندان شهرهای زنجان و همدان نیز به ایفای نقش می‌پردازند. بخش‌هايي از فيلم در شهر زنجان فيلمبرداري شده است. فيلم تابستان امسال كليد خورد و الان براي شركت در جشنواره فيلم فجر آماده است. «ترنج در ترنج» از تولیدات واحد برون مرزی صداو سیما به شمار مي‌رود.
فرامرز قريبيان: آقاي بازيگر
اسم فرامرز قريبيان كه مي‌آيد ناخودآگاه همه ياد مسعود كيميايي مي‌افتند. نه فقط بخاطر اينكه قريبيان اولين حضورش در سينما را با اولين فيلم كيميايي «بيگانه بيا» در سال 1347 تجربه كرد بلكه بيشتر به اين خاطر كه بهترين نقش‌آفريني‌هاي قريبيان در فيلم‌هاي كيميايي بوده است. قريبيان به عنوان بازيگر در ميان مردم شناخته شده است. تعداد فيلم‌ها و سريال‌هايي كه بازي كرده نشان مي‌دهد كه چقدر در همه اين سال‌ها در عرصه بازيگري فعال بوده است. اما جالب است بدانيد كه قريبيان بعد از انقلاب و در دهه 60 فيلمسازي را هم شروع كرد. اولين فيلمي كه در آن نامش به عنوان كارگردان خورد، «جدال در تاسوكي» بود. قريبيان چهار فيلم بيشتر نساخته است و همه فيلم‌هايي را كه ساخته، خودش هم تهيه‌كنندگي‌شان را برعهده داشته است. فيلمنامه «گناهكاران» آخرين فيلم وي را كه در جشنواره فجر امسال حضور دارد، پسرش سام قريبيان نوشته است و همايون ارشادي، هومن برق‌نورد، كوروش تهامي، رامبد جوان و اميد روحاني بازيگران مهم آن هستند. شايد اين اولين فيلم قريبيان باشد كه نامش را به عنوان كارگردان هم ميان مردم جا بيندازد. تا به امروز كه وزنه بازيگري‌اش خيلي سنگين‌تر از كارگرداني بوده است.
